Гісторык і палітычны аналітык Аляксандр Фрыдман падвёў вынікі адыходзячага года і зрабіў прагнозы на будучы.
Пераменаў не відаць на гарызонце, але…
«Ці наблізіў нас 2024 да змены ўлады?» — спытаў журналіст Ілля Маліноўскі палітычнага аглядальніка Аляксандра Фрыдмана ў пераднавагоднім выпуску «Фридман. Политика».
На думку Фрыдмана, адказ хутчэй адмоўны. Разгортваючы адказ на гэта пытанне, эксперт звярнуў увагу на наступныя моманты:
- Механізмы транзіту ўлады (праз Канстытуцыю ці іншыя схемы) у краіне існуюць, але Лукашэнка вырашыў застацца на чарговы тэрмін.
- Палітычная сістэма не стала больш дэмакратычнай; наадварот, працягваюцца рэпрэсіі, запалохванні і ціск на апанентаў.
- Эканамічна Беларусь у 2024 годзе не абрынулася, нягледзячы на санкцыі. Экспарт пераарыентаваны на Расію.
- Вайна ва Украіне афіцыйна не закранула тэрыторыю Беларусі, а беларускае войска не ўключылася ў канфлікт напрамую.
- Захад, заняты Украінай і ўласнымі праблемамі, не нанёс рэжыму «непапраўных» санкцыйных удараў.
У выніку Лукашэнка выглядае больш упэўнена і стабільна, чым год таму — канстатуе палітолаг.
З іншага боку, «гэтая стабільнасць можа быць зманлівай». Гісторыя сведчыць, што знешне маналітныя рэжымы часта развальваюцца імгненна пад ціскам унутраных ці знешніх фактараў.
Сёння Лукашэнка патрэбны Крамлю як саюзнік у вайне з Украінай. Але калі баявыя дзеянні будуць замарожаныя, роля Беларусі як пасярэдніка можа страціць вартасць у вачах Масквы, што ўзмоцніць ціск Крамля на Лукашэнку.
Вайна, перамовы і рызыкі для рэжыму
Вынік вайны ва Украіне і ўмовы патэнцыйнага перамір’я непасрэдна паўплываюць на будучыню Беларусі, мяркуе Фрыдман.
Калі вайна пяройдзе ў стадыю «замарожанага» канфлікту, для Беларусі гэта можа азначаць узмацненне ізаляцыі.
Імаверна, Захад не пойдзе на кампрамісы, якія б далі магчымасць Лукашэнку гандляваць з еўрапейскімі краінамі без палітычных патрабаванняў.
Расія, у выпадку замарозкі канфлікту, перастане мець вострую патрэбу ў падтрымцы беларускага рэжыму і можа ўзмацніць свой ціск, патрабуючы яшчэ большай лаяльнасці і здачы суверэнітэту. Лукашэнка, у сваю чаргу, застанецца тады «сам-насам з Крамлём».
Падагульняючы, вядучы адзначае: год завяршаецца, а эксперты застаюцца даволі песімістычнымі ў плане хуткіх зменаў у Беларусі і спынення рэпрэсій.
Фрыдман у адказ, аднак, падкрэслівае, што ў палітычных крызісах «надзея можа з’явіцца ў кожны момант». Гісторыя паказвае, нагадвае ён, што «перамены часта здараюцца тады, калі гэтага менш за ўсё чакаеш».
Цяпер чытаюць
Як склаўся лёс выпускнікоў, якімі журфак ганарыўся 10 гадоў таму? Гісторыя аднаго ўрачыстага калажа12
Каментары