Što rabić, kali vy znajšli paranienuju dzikuju žyviołu? U Biełarusi ich lepš nie čapać — za heta moža čakać pakarańnie
Ubačyli paranienuju žyviolinu i chočacie dapamahčy, ale nie viedajecie, jak? My pahladzieli, jak u Biełarusi i inšych krainach, dzie žyvuć biełarusy, možna dapamahčy žyviołam. U Biełarusi za samastojnuju dapamohu vas moža čakać bujny štraf — da 500 bazavych, tamu praviły varta viedać.

Ahulnyja parady — što rabić i što nie rabić z žyviołaj?
Padychodźcie da žyvioły aściarožna, kab nie napałochać jaje i nie pahoršyć jaje stan. Pamiatajcie, što navat paranienyja i asłablenyja žyvioły mohuć pavodzić siabie niepradkazalna. Taksama moža być niebiaśpiečna kranać paranienuju ci chvoruju žyviołu hołymi rukami.
Lepš uvohule nie kranać i nie karmić dzikich žyvioł — heta moža tolki paškodzić. Varta źviarnucca pa kvalifikavanuju dapamohu, kali ŭ vas niama śpiecyjalizavanych viedaŭ.
Kali śpiecyjalisty rekamiendujuć dastavić žyviołu ŭ reabilitacyjny centr abo kliniku, zrabicie heta aściarožna. Vykarystoŭvajcie toŭstyja palčatki i koŭdru abo ručnik, kab achinuć žyviołu, źmiaściŭšy jaje ŭ skrynku (ci inšuju prydatnuju jomistaść) ź vientylacyjnymi adtulinami. Zachoŭvajcie cišyniu i minimizujcie kantakt, kab źnizić stres dla žyvioły.
Što rabić, kali vy znajšli paranienuju dzikuju žyviołu ŭ Biełarusi?
Kali vy znajšli paranienuju, traŭmavanuju ci chvoruju žyviołu, to vy musicie paviedamić pra heta abo naŭprost ŭ miascovaje laśnictva, abo ŭ MUS (pa numary 102), abo ŭ słužbu MNS (pa numary 101), a jany pieradaduć infarmacyju ŭ adpaviednyja orhany.
Paśla hetaha pradstaŭnik orhana vyjedzie na miesca i vyrašyć, što rabić z žyviołaj. Tearetyčna vam mohuć pieradać paranienuju žyviołu, ale ŭ vas musiać być umovy dla hetaha prapisanyja ŭ pastanovie Ministerstva pryrodnych resursaŭ i achovy navakolnaha asiarodździa №16 ad 27 lutaha 2007 hoda. Naprykład, dla kazuli patrebny valjer vyšynioj nie mienš za 2,5 mietra i płoščaj ad 15 mietraŭ, dla drobnych hryzunoŭ — płoščaj 0,05 mietra i vyšynioj ad 0,2 mietra, dla łasia ci alenia — płoščaj 50 mietraŭ i vyšynioj ad 2,5 mietra.
Jość śpis žyviołaŭ (staronki 12-18), jakich možna zabrać dadomu biez dazvołu, ale ich niašmat — heta nasiakomyja, niekalki vidaŭ ptušak, žab i rapuch, a taksama myšy i pacuki.
Kali vy parušycie praviły i voźmieciesia lačyć žyviołu samastojna ŭ siabie doma, vam pahražaje štraf. Zhodna z artykułam 15.32 Kodeksa pra administracyjnych parušeńniach možna atrymać da 20 bazavych, kali vy fizičnaja asoba, da 50 bazavych — kali pradprymalnik i da 500 bazavych, kali jurydyčnaja asoba.
Što rabić, kali vy znajšli paranienuju dzikuju žyviołu ŭ inšych krainach, dzie žyvuć biełarusy?
U luboj krainie, u jakoj vy znachodziciesia, vam dapamohuć ekstrannyja słužby, dastupnaja pa telefonie 112 abo 911 (u zaležnaści ad krainy). Ale my pašukali rekamiendacyi dla krainaŭ Jeŭropy i Paŭnočnaj Amieryki, u jakich jość vialikaja biełaruskaja dyjaspara.
Miascovyja ŭłady Polščy rekamiendujuć źviartacca ŭ Eka Patrul municypalnaj palicyi pa numary 986, jaki pracuje kruhłasutačna. Tam vam parajać, što rabić u kankretnym miescy.
Taksama vy možacie źviarnucca ŭ ofis hminy (u pracoŭny čas). Sprava budzie pieradadziena ŭ prytułak dla žyvioł abo da vieterynara, ź jakim hmina maje zaklučanuju damovu.
U Litvie varta źviarnucca ŭ słužbu 112, kali vy ŭpeŭnienyja, što žyviole treba dapamoha ci pa numary Centra ratavańnia dzikich žyvioł +37060572837. Abiedźvie słužby pracujuć kruhłasutačna.
U Łatvii, kali žyvioła ŭ niebiaśpiecy, varta pazvanić pa numary 112 i spytacca, što rabić. Tam niama adzinaj słužby, jakaja b dapamahała žyviołam — u niekatorych vypadkach heta adkaznaść municypaliteta, u inšych — darožnaha departamienta. Pa numary 112 vam padkažuć, što lepš zrabić u vašaj kankretnaj situacyi.
U Hruzii niama asobnaj słužby mienavita dla takich vypadkaŭ. Vy možacie źviarnucca pa numary 112, dzie vam pasprabujuć dapamahčy, abo ŭ municypalnuju palicyju (u bujnych haradach). Taksama isnuje Ahienctva pa achovie navakolnaha asiarodździa, kantaktny numar jakoha — 153, ale jano śpiecyjalizujecca na dzikich žyviołach pa-za haradami. Na haradskich sabakach u patrebie śpiecyjalizujecca bujnaja arhanizacyja D.O.G., jakaja moža dapamahčy mienavita pa «sabačych» pytańniach.
A Armienii možna źviarnucca ŭ Ministerstva achovy pryrody pa numary +37411818559. U lubym vypadku možna patelefanavać pa numary 911, jaki pieranakiruje zvarot u adpaviednaje viedamstva.
U Hiermanii vy možacie źviazacca z municypalnaj palicyjaj pa numary 110. Kali vypadak terminovy, to źviarniciesia na numar ratavalnikaŭ pa telefonie 112. Taksama ŭ kožnym horadzie i rehijonie dziejničajuć słužby nieadkładnaj vieterynarnaj dapamohi, ale ich telefony adroźnivajucca, a nazyvajucca jany Tiernotruf. U lubym vypadku vas na ich pieranakirujuć adpaviednyja słužby.
U Čechii jość słužba dla ŭsich takich vypadkaŭ — zvirevnouzi.cz. Tut jość telefon «achoŭnych stancyj» pa ŭsioj krainie. Isnuje i haračaja linija — +420774155155, jakaja pracuje z 7:00 da 22:00.
U inšych krainach Jeŭrasajuza zaŭždy možna pazvanić 112 i zapytacca, što rabić. Asabliva adznačym Niderłandy, dzie dziejničaje słužba dapamohi dzikim žyviołam, dastupnaja pa numary 144.
Va Ukrainie možna źviarnucca adrazu pa telefonach ekstrannaj słužby — 101 abo 112. U Kijevie jość centr reabilitacyi dzikich žyviołaŭ, jaki kruhłasutkava pracuje pa numary +380988447937.
U Vialikabrytanii dziejničaje Karaleŭskaje tavarystva pa abaronie žyvioł (RSPCA), dastupnaje pa numary 0300 1234 999 (inšyja kantakty — na sajcie pa spasyłcy). U vypadkach, niebiaśpiečnych dla žyćcia, varta zvanić pa numary 999 abo pa numary 111 u vypadku, kali vy hatovyja trochu pačakać i atrymać kansultacyju.
U Izraili dziejničaje słužba pryrody i parkaŭ, dastupnaja pa numary *3639. Taksama vam padkažuć u miascovych vieterynarnych klinikach, jakija možna adšukać u internecie. U ekstrannych vypadkach zvanicie ŭ palicyju pa numary 100 i pytajciesia, što rabić.
U ZŠA, kali vy znajšli paranienuju dzikuju žyviołu, źviarniciesia ŭ miascovuju słužbu vyratavańnia dzikich žyvioł (Wildlife Rescue or Rehabilitation Center). Možna taksama patelefanavać u miascovy Animal Control abo Department of Fish and Wildlife (nazvy mohuć adroźnivacca pa štatach). U vypadkach, kali žyvioła ŭjaŭlaje niebiaśpieku abo patrabujecca terminovaja dapamoha, možna patelefanavać u 911.
U bolšaści pravincyjaŭ Kanady dziejničajuć Wildlife Rehabilitation Centres. Vy taksama možacie źviazacca z Ministry of Natural Resources abo miascovymi vieterynarnymi klinikami. A ŭ ekstranych vypadkach — telefanujcie 911 abo ŭ miascovy Animal Services.
U luboj situacyi samaje važnaje — nie naškodzić, jak maha chutčej źviarnucca da śpiecyjalistaŭ i nie kidać žyviołu ŭ patrebie.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary
a telefončyk hetych "śpiecyjalistaŭ" nie nazyvaje